Upalne przedpołudnie. Lipiec 2001 roku, cmentarz w Inhaumie na peryferiach Rio de Janeiro. Ostatni pogrzeb odbył się tu w połowie lat 80. Od tego czasu bujne zielsko zarosło groby, których nikt nie odwiedza. Między nimi biega bezpański pies. Nawet okoliczni dilerzy narkotyków omijają to miejsce powszechnie uważane za przeklęte. Na cmentarzu pochowano 'piranie', co w brazylijskim slangu oznacza prostytutki i ich opiekunów.

Kanadyjska dziennikarka Isabel Vincent jest dziś jedynym gościem w Inhaumie. Z uwagą ogląda zniszczone płyty z zatartymi już napisami w języku hebrajskim i portugalskim. Jej uwagę przyciągają egzotyczne nazwiska: Rivka Markenzon, Marcos Izrael, Zirel Leizerowitch Moreira. I równie niezwykłe miasta: Odessa, Łódź, Kraków, Kijów.

- Wiesz, co to za ludzie? - słyszy, gdy pochyla się nad jedną z płyt.

Pyta Daniel Rodrigues, właściciel pobliskiego zakładu samochodowego, któremu gmina żydowska w Rio pozwala korzystać z terenu w zamian za opiekę nad grobami.

Isabel Vincent przez pięć lat szuka odpowiedzi na to pytanie. Za każdym razem, kiedy chce rozmawiać o żydowskich prostytutkach w Brazylii, trafia na milczenie. To jeden z najwstydliwszych żydowskich tematów.

Czysta

Nazywali je polacas. Polski nie było wówczas na mapie Europy, ale większość żydowskich kobiet i dziewczynek (czasem 12-letnich), które trafiły do burdeli Ameryki Południowej, pochodziła z terenów zamieszkiwanych przez Polaków. Stąd hiszpańskie określenie na kobiety z Polski: polacas.

W portowej dzielnicy Buenos Aires La Bocca uprawiały nierząd - jak donosiła prasa - 'na każdym wolnym skrawku ziemi'.

Isabel Vincent opisuje ich losy w książce 'Ciała i dusze' (wydanie polskie - 2006 r.). Jak to się stało, że zainteresowała się prostytutkami z żydowskich miasteczek w Polsce?

- Przeczytałam w brytyjskiej gazecie żydowskiej informację o cmentarzu w Inhaumie - opowiada. - Postanowiłam tam pojechać. Wcześniej pracowałam w Brazylii jako korespondentka 'The Globe and Mail', więc dobrze znałam kraj. Nie zdawałam sobie sprawy, że to będzie aż tak trudne. Z tymi kobietami wciąż wiąże się wstyd. Kiedy wreszcie udało mi się trafić na ślad jednej z prostytutek i dotarłam do jej krewnych, nikt nie chciał ze mną rozmawiać. Dostawałam sygnały z gminy żydowskiej, żebym nie pokazywała tej hańby. Kiedy jednak książka w listopadzie 2005 roku wyszła w Kanadzie, Kanadyjska Gmina Żydowska dała mi prestiżową nagrodę w dziedzinie historii.

Organizacją, która zajmowała się handlem kobietami z nędznych miasteczek Europy Wschodniej, było założone w 1890 roku Warszawskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy, które oficjalnie miało charakter filantropijny, skupiało jednak wielu ludzi zaangażowanych w handel żywym towarem. Macki rajfurów sięgały od Europy Wschodniej po Szanghaj.

Dopiero w 1928 roku polskiemu konsulowi w Argentynie udało się zmusić towarzystwo do usunięcia z nazwy słowa 'warszawskie'. Wtedy zaczęło funkcjonować jako Cwi Migdal - od nazwiska jednego z fundatorów.

Vincent podkreśla, że nie tylko Żydzi zajmowali się prostytucją i białym niewolnictwem. 'W tym czasie również inne gangi handlowały kobietami z całej Europy i Azji. Historycy twierdzą, że w procederze największą rolę odgrywały Japonki i Chinki. Ale cechą wyróżniającą Cwi Migdal, która zapewniała sukces, jest to, iż wabili ubogie Żydówki, kusząc je wizją ślubu w synagodze'.

Żydowscy sutenerzy zakładali własne synagogi i cmentarze. Oficjalnie odrzuceni przez żydowską społeczność tworzyli własne organizacje charytatywno-religijne. Tak było w Nowym Jorku czy Sao Paulo.

Polacas nie miały szans na rehabilitację wśród społeczności żydowskiej ani za życia, ani po śmierci. 'Jest napisane, że jeżeli córa Izraela zejdzie z dobrej drogi, cała ziemia wokół niej płonie' - powiedział Isabel Vincent żydowski dziennikarz Zevi Ghivelder.

W Rio de Janeiro same prostytutki założyły towarzystwo dobroczynno-pogrzebowe. Biedne kobiety, ofiary przemocy, analfabetki potrafiły zorganizować się tak, by na starość mieć wsparcie, a w chwili śmierci godny pochówek. Powstało w 1906 roku i nazwało się Towarzystwem Prawdy. Działało nieprzerwanie do lat 70. XX wieku.

Prostytutki kupiły kawałek ziemi w Inhaumie i założyły ten cmentarz. Same przygotowywały ciała swoich sióstr do pogrzebu. Same odprawiały ceremonię symbolicznego oczyszczenia przez powtórzenie słów: 'Jesteś czysta, czysta, czysta'.

BagaĹź

Handel kobietami stał się tematem prasy w Europie po dziennikarskiej prowokacji brytyjskiego dziennikarza Williama Steada, który w 1885 roku kupił dziewczynę i sprzedał ją do burdelu w Belgii. 40 lat później furorę zrobiła książka francuskiego dziennikarza Alberta Londres'a 'Handel żywym towarem. Droga do Buenos Aires'). Reporter płynie do Buenos Aires, podąża tym samym szlakiem co przemycane prostytutki. Przez Urugwaj, bo tak jest bezpieczniej.

Rajfurzy nazywają je 'colis' (z fr. paczka, skrzynka). Mówią, że to bagaże od 7 do 20 kg, co oznacza wiek dziewcząt.

Wysyła się je z fałszywymi papierami i z pomocą przekupionej załogi ładuje po kryjomu na statek. Są ukryte pod pokładem, w wygasłym kotle, tubach wentylacyjnych, w skrzyniach na naboje. Przez cztery tygodnie nie widzą światła dziennego. Morza też nie - znają tylko morską chorobę. Do Buenos płyną jednym z luksusowych parowców zwanych 'michanowiczami' (ich budowniczym był Polak Michanowicz), które nie budzą podejrzeń policji. Pod osłoną nocy zejdą na ląd i niemal od razu trafiają do burdeli. Londres poznaje wkrótce rajfurów, którzy zgotowali im ten los, zabierając podstępnie od rodzin, mamiąc ślubem i wspaniałym życiem w Ameryce. Dziennikarz opisuje też, co widział w polskich sztetlach: 'Kontrahenci siedzą przy brudnym, zatłuszczonym stole. Rodzina żąda 150 zł miesięcznie co najmniej przez trzy lata. Kupujący ofiaruje tylko 100 zł. Ojciec oburzony, aż mu się broda trzęsie. Przywołuje córkę do stołu, pokazuje ją ponownie. Dziewica - przysięga na Torę. Delegat z Buenos Aires zabiera ją ostatecznie' - pisze Londres i dodaje: 'Oto jedna rodzina wyratowana z nędzy'.

Izaak i Zosia

Izaak Buroski pochodzi z Rosji, ale kiedy z Ameryki Południowej wraca w rodzinne strony, może grać rolę argentyńskiego farmera, złotnika z Brazylii, przedsiębiorcy z Łodzi czy Berlina. Elegancki pan z Ameryki, doskonałe oko. Nawet w skromnej, ubogo ubranej dziewczynie potrafi dostrzec materiał, który pomnoży jego majątek.

13-letnią Zofię Chamys wypatruje w Warszawie. Jest rok 1890.

- Szukam pomocy kuchennej dla matki - taką wersję przedstawia jej ojcu. Proponuje jako zaliczkę za pierwsze pół roku służby równowartość rocznych dochodów całej rodziny i nie nalega. Ojciec stanowczo odmawia, ale po chwili zmienia zdanie. Dziewczynka idzie z obcym mężczyzną, ma nadzieję, że teraz czeka ją lepsze życie. Buroski, 'najpiękniejszy mężczyzna, jakiego widziała w życiu', zabiera ją do Łodzi. Kiedy po nocy spędzonej z Izaakiem budzi się w pościeli poplamionej krwią, wierzy w jego słowa: 'Teraz jesteś moją żoną'. Jest dzieckiem i myśli, że tak się zostaje żoną.

Trafia do burdelu, jednego, drugiego. Potem 'mąż' wywozi ją do Buenos Aires do lupanaru prowadzonego przez Madame Natalia. Ta każe jej przechadzać się po uliczkach i wypatrywać klientów. Kiedy Zofia buntuje się po raz pierwszy, idzie na komisariat. Ale policjant, najpewniej przekupiony przez rajfurów, każe jej słuchać męża.

Dziewczynka tak długo płacze, że w końcu ma obiecany powrót do domu. Ale Buroski nie wypuszcza jej z rąk. Oszukuje ją, że płynie do Europy, a dopływają do Brazylii. Każe jej obsługiwać najgorszych klientów. Katuje ją. Zofia znowu idzie na policję i składa skargę na męża (jej zeznania przetrwały; opublikował je brazylijski dziennikarz Francisco Ferreira da Rosa, a później Isabel Vincent).

Lud

Niewyobrażalna nędza tłumaczy, dlaczego pobożne żydowskie rodziny traciły zdrowy rozsądek i dobrowolnie oddawały swoje córki.

'Cały lud nasz jest o wiele gorzej żywionym od nędzarzy angielskich. Przeciętna długość życia w Galicji to 27 lat dla mężczyzn i 28,5 dla kobiet (w Anglii 40 i 42). Corocznie śmiercią głodową od 1860 roku ginie w Galicji 50 tys. ludzi' (Stanisław Szczepanowski, 'Nędza Galicji', Lwów 1888).

Szatan

Według dostępnych danych (Jayme Brener 'Jerusalem Report', 1966) do Brazylii pierwszy statek z młodymi Żydówkami dotarł w 1867 roku.

Przypłynęło na nim 69 wschodnioeuropejskich prostytutek.

Do 1913 roku w centrum Rio de Janeiro działało 431 burdeli. Właścicielami połowy byli Rosjanie, Austriacy, Niemcy, Polacy, a nawet Rumuni. Prawie wszyscy pochodzenia żydowskiego.

W 1907 roku, gdy w wiedeńskich brukowcach pojawiały się najbardziej agresywne ataki na żydowskich rajfurów, przyjechał tam 18-letni wówczas Adolf Hitler. Zetknął się z takim właśnie wykreowanym w stołecznej prasie wizerunkiem Żydów z dzielnicy Leopoldstadt, którzy sprowadzają na złą drogę młode dziewczęta.

Obraz Żydów czerpiących zyski z obrzydliwego występku został utrwalony w świadomości potocznej lat 20. i 30. W propagandzie antysemickiej pojawił się Żyd sportretowany jako szatan pochylony nad aryjską kobietą.

Żydowskie środowiska miały świadomość, że udział sutenerów pochodzenia żydowskiego w międzynarodowym handlu przynosi hańbę całej społeczności, i podejmowały walkę z tym procederem. Najczęstszą reakcją było wykluczenie nieczystych ze społeczności uczciwych Żydów i całkowity ich bojkot. Polegał on na pozbawieniu ich wszelkich praw, także wejścia do synagogi i pochówku na żydowskich cmentarzach.

Organizacje społeczne, charytatywne i religijne próbowały gromadzić informacje o zagrożeniach i organizowały punkty pomocy dla dziewcząt w wielkich portach i na dworcach kolejowych, a także prowadziły akcje propagandowe. Przodowały żydowskie feministki, m.in. Bertha Pappenheim.

W maju 1905 roku w Warszawie doszło do wydarzenia zwanego pogromem alfonsów. Zaczęło się od awantury na żydowskim ślubie, w którym uczestniczył znany sutener Saul Żytnicki. Weselna kłótnia przerodziła się w miejską awanturę. Żydowscy robotnicy uzbrojeni w kije, noże, a nawet rewolwery napadli na kawiarnię na rogu Siennej i Zielnej. Grupy mężczyzn od 200 do 400 osób przez trzy dni przeczesywały kamienice od Marszałkowskiej do Przyokopowej. Robotnicy wdzierali się do domów publicznych, mieszkań prostytutek i stręczycieli. Rozbito 150 mieszkań, ucierpiało 176 osób, 31 trafiło do szpitala, a pięć zmarło. Podobne napady miały miejsce w Lublinie i Łodzi.

Amerykański badacz zajmujący się tą problematyką uważa, że inicjatorką rozprawienia się z sutenerstwem była żydowska partia socjalistyczna Bund, która chciała w ten sposób położyć kres powszechnemu mniemaniu, że to głównie Żydzi są odpowiedzialni za handel żywym towarem.

Najczęściej jednak środowiska żydowskie próbowały wyciszyć temat handlu własnymi kobietami. Samuel Cohen, który reprezentował żydowskie interesy w Lidze Narodów, podczas spotkania w czerwcu 1922 roku przekonał Ligę, aby nie publikować nazwisk znanych handlarzy. Taki raport jednak powstał. W tym samym czasie Europę obiegły antysemickie paszkwile wykorzystujące zawarte w nim fakty. Spowodowało to jeszcze większe okopanie się Żydów na stanowisku, że tematu należy unikać.

Jedynie Bertha Pappenheim umiała nazwać problem po imieniu. Kilkakrotnie na początku XX wieku objechała Galicję. Twierdziła, że źródłem potężnej fali handlu żydowskimi kobietami są nie tylko warunki społeczne, ale także niska pozycja kobiety w judaizmie.

Kobieta

Podrzędna pozycja kobiet w tradycji i religii żydowskiej sprowadzała się do roli matki i żony, i to w takiej właśnie kolejności. 'Całe życie kobiety kręci się wokół fizycznych przedmiotów i doświadczeń' - pisała Rachel Adler w 'The Jew Who Wasn't There' ('Żyd, którego nie było') i wymieniała: 'gotowanie, pranie, wychowywanie dzieci, zaspokajanie ich potrzeb. Zatem było rzeczą oczywistą, że mężczyźni Żydzi kojarzyli kobiety z gashniut (fizyczność), a siebie, mężczyzn, z ruhniut (duchowość)'.

Kobieta grała peryferyjną rolę w żydowskim życiu duchowym. Jego centrum stanowił rabin albo cadyk pochylony nad księgą i otoczony mężczyznami zagłębionymi w jej problemach.

Jak pisze znawczyni przedmiotu Bożena Umińska w 'Postaci z cieniem', w żydowskiej koncepcji związku płci nie było nic romantycznego. Legalny związek odpowiednio wcześnie zawarty (w 'Dybuku' Anskiego mały chłopiec zaręczony zostaje z nienarodzoną jeszcze dziewczynką) miał chronić przed niewłaściwą aktywnością seksualną, służyć tylko prokreacji i nade wszystko tworzyć rodzinę.

Odpływ

'Dziennik Łódzki', 29 lipca 1890 roku: 'Gorączka emigracyjna do Brazylii ogarnia prawie całą klasę robotniczą: majstrowie, czeladnicy i chłopacy puszczają się za morze'.

21 sierpnia: 'Ponieważ w Kaliszu zaostrzono kontrole wyjeżdżających, agenci zorganizowali inny kanał przerzutowy - przez Sosnowiec, gdzie trzeba przejść przez rzekę. Kobiety przenosi przez nią sprytny Niemiec, który na środku żąda dodatkowej zapłaty - w przeciwnym razie grozi wrzuceniem do wody'.

13 września: 'W związku z utrudnieniami w przekraczaniu granicy grupa zamożnych wychodźców obmyśliła fortel. Przyjechali na jarmark do Łęczycy, dokąd przybywa wielu zagranicznych kupców. Ci za pieniądze przeprowadzili ich przez granicę jako swoich służących lub krewnych. Tak przemycono 50 osób'.

Gwałtowny odpływ mężczyzn - bo to oni wyjeżdżali w pierwszym rzędzie - zachwiał równowagę płci i tu, i tam. Opuszczone kobiety łatwiej ulegały namowom rajfurów. Samotni mężczyźni za granicą musieli gdzieś rozładować napięcie seksualne. Był popyt i była podaż.

Wydajność

Dobry towar to skarb. Na przykład panna Opal w pierwszym tygodniu po przyjeździe do Buenos Aires przyjęła 402 klientów (60 dziennie).

Przez rok przy takiej wydajności wyciągnęłaby z kieszeni klienta 1,5 mln franków.

Panna Opal to wyjątek. Dobra kobieta przyjmuje dziennie średnio 30-35 mężczyzn. Od tego trzeba odliczyć wydatki na jej utrzymanie, służącą, łapówki. Ostatecznie rajfur może uciułać 1,5 mln franków po pięciu--sześciu latach ciężkiej pracy (nie swojej), za co bardzo przyjemnie urządza się z rodziną do końca życia.

Szkatułka

Polskie gazety z tamtych czasów rzadko pisywały o handlu żywym towarem.

Gdy 'Kurier Warszawski' napisał w 1891 roku o 'pannie N., która dowiedziawszy się na okręcie, gdzie i po co jadą, skoczyła niedaleko Montevideo do morza', 'Tygodnik Ilustrowany' wskazywał, że w takich sprawach wymagana jest dyskrecja i przyzwoitość dziennikarska.

Dopiero wielki proces żydowskich stręczycieli w październiku 1892 roku we Lwowie przyciągnął uwagę polskich dziennikarzy.

'Akt oskarĹźenia dotyczy 27 ĹťydĂłw i ĹťydĂłwek, ktĂłrych wyśledzić i ująć władza zdołała - relacjonował »Kraj «. - Wraz z nimi jawi się kilkadziesiąt ofiar ich handlu, kilkadziesiąt dziewcząt i mężatek w wieku od lat 15 do 23. Nawiasem mĂłwiąc, Ĺźadna pięknością nie uderza, ale na kaĹźdej niemal maluje się straszliwe zbiedzenie'.

Cztery lata później jawnie antysemicka 'Niwa' z imienia i nazwiska piętnowała żydowskich handlarzy dziewcząt, wskazując źródła ich bogactwa. 'Żadne zbrodnicze rzemiosło nie daje takich dochodów jak handel dziewczętami. Ani fabrykacja banknotów, ani zorganizowane okradanie kas bankowych, ani obrabowywanie sklepów jubilerskich i zegarmistrzowskich nie opłaca się tak sowicie.

Grinbaum z guberni wileńskiej gromadził pieniądze w bankach angielskich, a potem kupił w Londynie parę domów. Już w 1885 roku jego majątek ceniono na pół miliona rubli'.

Prasa ujawniła tajny język używany przez handlarzy. Dziewczęta ładne i młode to 'sztuki jedwabiu' albo 'dywany smyrneńskie'. Uderzające piękności - 'krzyże brylantowe' albo 'szkatułki z perłowej macicy'. Brzydkie i niezgrabne nazywa się 'workami kartofli'.

Ujawniono naganiaczy: 'Właścicielki biur nauczycielskich, klas dykcji i deklamacji oraz podobnych zakładów. Takie agentki tajne napędzają owym złoczyńcom w ręce nauczycielki bez posady, zadłużone u właścicielek pokoi'.

Ryfka

Jednak informacje o konkretnych sprawach, aresztowaniach i rozprawach sądowych nadal z trudem przebijały się do gazet i świadomości społecznej. W dokumentach z kancelarii gubernatora piotrkowskiego z lat 1899-1900 można natknąć się na materiały dotyczące 'żydowskiej szajki handlującej kobietami i wywożącej je za granicę', ale nic z tego nie przedostało się do dzienników.

Dopiero dwa lata później warszawski adwokat Stanisław Posner (późniejszy senator i polski delegat do Ligi Narodów) dotarł do akt sądowych i na łamach 'Gazety Sądowej Warszawskiej' opublikował relację z tego procesu.

W guberni piotrkowskiej sformowana została szajka dostawców do Buenos Aires. Wpadli, gdy jeden ze wspólników zdecydował się donieść o wszystkim policji, zły, bo kumple sprzedali do Buenos Aires jego kochankę Ryfkę Nutkowicz. (Wcześniej inny handlarz sprzedał swoją ukochaną Balcię Kopytko za 47 rubli).

Naczelnik żandarmerii w Będzinie opowiadał, w jaki sposób handlarze oszukiwali dziewczyny. Do ofiary zgłaszał się przystojny młodzieniec i po krótkich zalotach oświadczał się. Ślub miał się odbyć w Ameryce, bo młodzian emigrował, żeby uniknąć służby wojskowej. Dziewczyna wierzyła we wszystko, przekraczała granicę z cudzym paszportem i trafiała w ręce agentów. A ci wywozili ją do burdelu.

Sprzedawali nie tylko niewinne dziewczęta, ale i prostytutki wbrew ich woli. Prywa Ożarowska została sprzedana przez właściciela lupanaru w Pińczowie za 25 rubli Andzi Piekarczyk, a ta odstąpiła ją Żydowi w Warszawie. Ten z dwiema jeszcze towarzyszkami odwiózł je do Berlina, a stamtąd popłynęły do Buenos Aires. Tam zapłacono za nią 1 tys. dolarów.

Posner opisał też inny proces odbywający się w Bytomiu. Oskarżonym o ciężkie rajfurstwo był Izrael alias John Meyerowicz. Na granicy prusko-rosyjskiej utrzymywał on szereg agentów dostarczających 'towar wywozowy'. Oficjalnie zajmował się handlem w branży cygar, bielizny i ubiorów damskich. Wielokrotnie podróżował po Europie. Znał osiem języków. W 1888 roku został aresztowany na dworcu we Wrocławiu.

Obie te sprawy posłużyły Posnerowi do napisania cyklu 11 artykułów pod wspólną nazwą 'Nad otchłanią', w których najpełniej ze wszystkich dotychczasowych polskich publicystów przeanalizował różne aspekty handlu żywym towarem. W końcu doszedł do przekonania, że 'cały ten diabelski proceder, wszystkie jego ogniwa są żydowskie'.

Sam będąc Żydem, odważył się zadać pytanie: co robią współwyznawcy dla sanacji tych stosunków? I gwoli sprawiedliwości zauważa, że na przełomie 1897 i 1998 roku rabini z Berlina, Frankfurtu, Hamburga, Paryża, Londynu i Rzymu wydali okólnik, w którym ostrzegają rodziców, by nie ulegali łatwowiernie namowom agentów. A gminom nakazują, by piętnowały hańbą wszystkich biorących udział w tym handlu i nie dopuszczały do żadnych obrzędów religijnych.

Ostrzega się!

Pierwszy międzynarodowy kongres o handlu żywym towarem (White Slave Traffic) odbył się w czerwcu 1899 roku w Londynie. Z inicjatywy angielskiej instytucji National Vigilance Association. Uczestniczyły w nim najważniejsze państwa europejskie. Delegaci francuscy i rosyjscy domagali się, by do kodeksów karnych wszystkich krajów wprowadzić jako przestępstwo handel żywym towarem.

Prace nad zdefiniowaniem samego przestępstwa i wieku ochronnego trwały dziesięć lat i zaowocowały przyjęciem przez 17 państw konwencji. Za stręczenie nieletniej kobiety lub panny, nawet za jej zgodą, przewidziano karę więzienia.

Jeszcze przed I wojną światową coraz energiczniej i skuteczniej działały tzw. towarzystwa dworcowe (porty i dworce były także terenami łowów handlarzy).

Udało nam się dotrzeć do kilkudziesięciostronicowej broszury pt. 'Handel żywym towarem' wydanej przez Katolickie Towarzystwo Opieki Dworcowej w Poznaniu w 1914 r. Autorka (podpisana tylko inicjałami M.K.) ostrzega:

- handel ów to czyn szatański, a prowadzą go żydzi, choć wspólnikami bywają często chrześcijanie (w tym przypadku są gorsi od żydów);

- niebezpieczne są szwalnie, fabryki, schroniska, szpitale;

- naganiacze mają nawet sfabrykowane listy polecające i pieczęcie kościelne, środki usypiające i umiejętności hipnotyzerskie.

Jedyny ratunek to daleko posunięta ostrożność w kontaktach z obcymi i modlitwa.

Broszura zawiera nazwiska i adresy mężów zaufania - proboszczów i zakonników, do których można się zgłosić po pomoc.

Misje dworcowe działały w Królestwie Polskim, we Lwowie, w Krakowie i Poznaniu. Panie na dworcach (wolontariuszki) jako znak rozpoznawczy nosiły na ramieniu biało-żółte przepaski. Protestantki - krzyż różowy na białej wstążce. Wolontariuszkom można było zaufać, żadna oszustka nie mogła się pod nie podszyć, ponieważ wszystkie znały się osobiście.

Czy dzięki ostrzejszemu prawu i wolontariuszkom udało się ograniczyć handel prostytutkami? W 1931 roku w raporcie dla Ligi Narodów polskie władze przyznały, że nadal prawie 600 handlarzy znanych z nazwiska przerzuca kobiety do domów publicznych w Argentynie i Brazylii.

Tango

Łódź, listopad 2006 roku.

Poniedziałkowy wieczór, kino studyjne Charlie. Argentyński pisarz i filmowiec Edgardo Cozarinsky przyjechał zaprezentować swój film o męskiej prostytucji w Buenos Aires. Jest autorem wydanej dwa lata temu w Argentynie książki o prostytutkach z początku ubiegłego wieku 'El rufián moldavo' ('Rajfur z Mołdawii').

Do jej napisania zainspirowało go wspomnienie z dzieciństwa. Kiedy był dzieckiem, uczestniczył w żydowskim pogrzebie. Zobaczył wtedy na obrzeżach cmentarza groby odwrócone do muru, tak żeby nie było widać nazwisk zmarłych. To zrobiło na nim wielkie wrażenie.

- Zapytałem, kto tam leży. Usłyszałem, że to ludzie, o których nie chcemy pamiętać. W dorosłym życiu ten temat wrócił do mnie poprzez muzykę, przez tango. W XIX i na początku XX wieku to była muzyka ludu i półświatka. Pierwotne miejsce tanga to były tancbudy, burdele. Kiedy zacząłem zbierać informacje do książki o milondze, rozmawiałem ze starymi ludźmi, a oni mi przy okazji opowiadali różne inne historie. Tak trafiłem na polacas i na ich cmentarze. To były niemal gotowe scenariusze filmowe. Argentyńscy twórcy pisali o tych kobietach milongi: Jestem kwiatem rosnącym w błocie, kobietą nienależącą do nikogo

Cozarinsky odwiedzał argentyńskie cmentarze, gdzie pochowani są rajfurzy i ich 'żony'.

- Niektórzy chcieli te cmentarze zlikwidować, ale nie wszystkie zniszczono. Stoją nadal. Jak duchy - mówi.

Tabu

Pytamy Edgardo, czy w Argentynie nadal uważa się ludzi, którzy podnoszą temat żydowskiego handlu żywym towarem, za antysemitów?

- Jeśli taki temat pojawia się publicznie, staje się niebezpieczny. Wzbudza podejrzenie, że kryje się za tym coś innego. Że znowu niektórzy chcą podkreślić, że zepsucie jest związane z Żydami.

Po opublikowaniu książki Cozarinskiego pojawił się reżyser, który chciał ją sfilmować. - Jego producenci, Żydzi, powiedzieli, że nigdy nie dadzą pieniędzy na taki film.

Tematu nie da się wyrzucić z pamięci. Zajmują się nim żydowskie organizacje feministyczne i ośrodki naukowe. W USA w 2001 roku powstało Centrum Świadomości (The Awareness Center) które jest żydowską organizacja walczącą przeciw nadużyciom seksualnym. Jego doradcą jest naczelny rabin Polski Michael Schudrich. - Przyznam, że dopiero niedawno usłyszałem o Cwi Migdal i udziale Żydów w handlu żywym towarem - mówi. - Stało się to kilka miesięcy temu, kiedy przeczytałem recenzje książki Isabel Vincent. Zawsze miałem świadomość, że Żydzi byli częścią świata przestępczego zarówno w Polsce, jak i w Stanach, nie miałem jednak pojęcia o sieci i jej powiązaniach.

Jego zdaniem ukrywanie zła, jakie wyrządzili niektórzy członkowie społeczności żydowskiej swoim kobietom, nie przyniosło nic dobrego i należy choć po latach to naprawić i o tym pamiętać.

W internecie powstała strona dedykowana Zofii Chamys, Rebece Freedman i Rachel Liberman oraz tysiącom innych kobiet. Międzynarodowy instytut Remember the Women (Pamiętamy o kobietach) przygotowuje multimedialny projekt, który opowiada historię ofiar kartelu Cwi Migdal i innych handlarzy.

Spoczynek

W 1972 roku cmentarz w Sa~ o Paulo utworzony przez polacas został zamknięty. Prochy zmarłych i kamienne tablice przeniesiono na cmentarz ogólny, a inskrypcje zniknęły.

Cmentarz w Santos w plugawej dzielnicy obok rafinerii jest zupełnie opuszczony. Tylko miejsce pochówku w Inhaumie na peryferiach Rio de Janeiro wygląda porządnie.

W 1992 roku władze żydowskiej gminy w Rio próbowały po cichu przenieść 792 groby z Inhaumy na generalny cmentarz, by poszły w zapomnienie. - Zakazaliśmy je usuwać, ponieważ polacas są częścią naszej historii - powiedział wtedy Ronaldo Gomlevsky, były prezydent Federacji Żydowskiej w Rio.

Poparł go rabin Henry Sobel z Sa~ o Paulo. - Judaizm przeciwstawia się prostytucji, ale szanuje prostytutki, które zasługują na to, by spoczywać w pokoju - powiedział.


Źródło: Wysokie Obcasy
Komentarze czytelnikĂłw: http://forum.gaze...z.html?v=2